દિલ્હી-એનસીઆરમાં દિવાળી પછી ફરી એકવાર વાતાવરણમાં ધુમ્મસ છવાઈ ગયું છે. વધુમાં, હવાની ગુણવત્તા સતત બગડતી જાય છે. શનિવારે સવારે રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હીનો સરેરાશ હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI) 431 નોંધાયો હતો, જે હવાની ગુણવત્તાની ‘ગંભીર’ શ્રેણી છે.

જ્યારે, નોઈડા (યુપી) પાસે ‘ગંભીર’ શ્રેણીમાં 529, ગુરુગ્રામ (હરિયાણા) 478 ‘ગંભીર’ શ્રેણીમાં અને ધીરપુર (દિલ્હી) પાસે ‘ગંભીર’ શ્રેણીમાં 534 છે.

દિલ્હી-એનસીઆર પંજાબ અને હરિયાણામાં પરાઠા સળગાવવા વિશે સૌથી વધુ ઘોંઘાટ કરી શકે છે, પરંતુ તે બહાર આવવાનું શરૂ થયું છે કે ઉત્તર અને પૂર્વ ભારતના મુખ્ય શહેરોમાં પણ પરાળ બાળવાની અસર દેખાઈ રહી છે. અહીંની હવા પણ અત્યંત ગરીબ વર્ગમાં પહોંચી રહી છે.

આ પહેલા શુક્રવારે દિલ્હી એનસીઆર સતત બીજા દિવસે હવાની ગુણવત્તાના સંદર્ભમાં રેડ ઝોનમાં રહ્યું હતું. તમામ સ્થળોનો એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ (AQI) 400 થી ઉપર રહ્યો છે એટલે કે ગંભીર શ્રેણીમાં. ફરીદાબાદના સેક્ટર-11 અને 16માં તે વધીને 500 થઈ ગયો. દિલ્હીના બવાના વિસ્તારમાં તે વધીને 498 થઈ ગયો.

દિવસભર વાતાવરણમાં ધુમ્મસનું ગાઢ આવરણ છવાયું હતું, જેના કારણે તમામ ઉંમરના લોકોને ભારે હાલાકી ભોગવવી પડી હતી. SAFAR ઈન્ડિયાએ આગાહી કરી છે કે પવનની દિશા બદલાવાને કારણે પ્રદૂષણનું સ્તર શનિવારથી થોડું નીચે આવવાનું શરૂ થશે અને તે ખૂબ જ નબળી શ્રેણી સુધી પહોંચી શકે છે.

નોંધનીય છે કે વાયુ પ્રદૂષણ ગંભીર શ્રેણીમાં પહોંચતા અને દ્રાક્ષના ચોથા તબક્કાના અમલને કારણે રાજધાની દિલ્હીમાં ઘણા નિયંત્રણો લાદવામાં આવ્યા છે. આ અંતર્ગત તમામ પ્રાથમિક શાળાઓ 5 થી 8 નવેમ્બર સુધી બંધ રહેશે અને પાંચમાથી ઉપરના વર્ગોની આઉટડોર પ્રવૃત્તિઓ બંધ રહેશે. દિલ્હી સરકારની ઓફિસો 50 ટકા ક્ષમતા પર ખુલશે અને 50 ટકા કર્મચારીઓ ઘરેથી કામ કરશે.

જયારે ખાનગી ઓફિસો માટે પણ ઘરેથી કામ કરવાની સલાહ આપવામાં આવી રહી છે. દિલ્હીમાં આવશ્યક સેવાઓ સાથે સંકળાયેલી ટ્રકો સિવાય અન્ય ડીઝલ ટ્રકોના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. માત્ર CNG ટ્રકોને જ મંજૂરી આપવામાં આવશે. BS-III પેટ્રોલ અને BS-IV ડીઝલના લાઇટ મોટર વ્હીકલ (LMVs) પણ શનિવારથી આગળના આદેશો સુધી કામ કરી શકશે નહીં. એટલે કે, 1 એપ્રિલ, 2010 પહેલા નોંધાયેલા પેટ્રોલ વાહનો અને 1 એપ્રિલ, 2020 પહેલા નોંધાયેલા ડીઝલ વાહનો પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે.

પરિવહન વિભાગનું કહેવું છે કે આ આદેશ સાથે શનિવારથી પાંચ લાખથી વધુ વાહનો પર પ્રતિબંધ લગાવી દેવામાં આવશે. જેમાં કાર અને ટુ વ્હીલરનો સમાવેશ થાય છે. આ વાહનો પર પ્રતિબંધને કારણે લોકોને પડતી મુશ્કેલી અંગે જ્યારે ટ્રાન્સપોર્ટ કમિશનર આશિષ કુન્દ્રાને પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેમણે કહ્યું કે પ્રદૂષણને રોકવાની જવાબદારી પણ સામાન્ય લોકોની છે. તેઓ તેમના વાહનો શેર કરે છે, તેઓ ટેક્સીઓ શેર કરે છે. વાહનવ્યવહાર વિભાગની 120 ટીમો રસ્તા પર રહેશે. જો લોકો પ્રતિબંધિત વાહન સાથે વાહન ચલાવતા જોવા મળશે, તો 20,000 રૂપિયાનું ચલણ કરવામાં આવશે. પર્યાવરણ મંત્રી ગોપાલ રાયે શુક્રવારે સંબંધિત વિભાગો સાથે સમીક્ષા બેઠક યોજી હતી.