ભારતની 1.25 અબજની વસ્તીમાં લગભગ 700 મિલિયન લોકો પાસે ફોન છે. કાઉન્ટરપોઈન્ટ રિસર્ચના રિપોર્ટ અનુસાર, તેમાંથી 25 કરોડ લોકોના ખિસ્સામાં સ્માર્ટફોન છે. ચીન પછી ભારત એવો બીજો દેશ છે જ્યાં સૌથી વધુ લોકો પાસે સ્માર્ટફોન છે. તે જ સમયે, દર મહિને 155 મિલિયનથી વધુ લોકો ફેસબુકની મુલાકાત લે છે. વિશ્વની વાત કરીએ તો, વિશ્વની વસ્તી 7.79 અબજ છે, જેમાંથી 3.96 અબજ સોશિયલ મીડિયા યુઝર્સ છે, એટલે કે કુલ વસ્તીના 51 ટકા છે.

આ આંકડાઓને જોતા એ સમજવું મુશ્કેલ નથી કે, રાજકીય પક્ષો ઓનલાઈન કેમ્પેઈન કે સોશિયલ મીડિયાના ઉપયોગને શા માટે મહત્વ આપી રહ્યા છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, સોશિયલ મીડિયાની ભૂમિકા વ્યાવસાયિકથી વ્યક્તિગત કાર્યમાં ઘણી વધી ગઈ છે. દુનિયામાં સોશિયલ મીડિયાનો ક્રેઝ કેવી રીતે વધી રહ્યો છે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે, હવે દુનિયામાં સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરનારા લોકોની સંખ્યા તેનો ઉપયોગ ન કરતા લોકોની સંખ્યા કરતાં વધી ગઈ છે.

પોસ્ટ કરવા અથવા નોકરી શોધવા માટે ચિત્ર અથવા વિડિયો શેર કરવા, આ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ વર્ષોથી નોંધપાત્ર રીતે વિવિધતા આવી છે. ફેસબુક અને ટ્વિટર એકદમ ફ્રી છે, અત્યાર સુધી આપણે તેના ઉપયોગ માટે ડેટા સિવાય કોઈ પૈસા ખર્ચવા પડતા નથી. આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે ફેસબુક કે ટ્વિટર અબજો રૂપિયા કેવી રીતે કમાય છે અને આખરે તેમનું બિઝનેસ મોડલ શું છે?

કોઈપણ વ્યવસાયને સફળ બનાવવામાં તેનું બિઝનેસ મોડલ ઘણું યોગદાન આપે છે. ભલે તે નાનું સ્ટાર્ટઅપ હોય. વ્યવસાયને યોગ્ય રીતે ચલાવવા માટે દરેક કંપનીને બિઝનેસ મેનેજમેન્ટ મોડલની જરૂર હોય છે.

સૌથી મોટા સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મની વાત કરીએ તો ફેસબુક માત્ર જાહેરાતો દ્વારા જ અબજો રૂપિયાની કમાણી કરી રહ્યું છે. સરળ ભાષામાં કહીએ તો ફેસબુકની કમાણીનું સૌથી મોટું માધ્યમ જાહેરાત છે, જેની જાહેરાત કંપની તેની વેબસાઇટ અને એપ પર પણ કરે છે.

વર્ષ 2020માં ફેસબુકે 6.38 લાખ કરોડ રૂપિયાની આવક વધારી હતી. જેની 98 ટકા આવક માત્ર જાહેરાતોમાંથી જ આવી હતી. તેમાંથી 45 ટકા કમાણી અમેરિકા અને કેનેડામાંથી આવે છે, જ્યારે બાકીની 55 ટકા કમાણી બાકીના વિશ્વમાંથી આવે છે. ફેસબુકે 2020માં માત્ર ભારતીય બજારમાંથી 9 હજાર કરોડની કમાણી કરી હતી.

કેવી રીતે આવે છે ફેસબુક પર જાહેરાત

જ્યારે પણ તમે તમારા કમ્પ્યુટરના બ્રાઉઝર અથવા તમારા સ્માર્ટફોન પર ફેસબુક ખોલો છો, ત્યારે તમારા મિત્રોની પોસ્ટની સાથે, વપરાશકર્તાઓને કેટલીક એવી પોસ્ટ્સ પણ દેખાશે જે તેમણે ક્યારેય લાઇક અથવા ફોલો કરી નથી. આવી સ્થિતિમાં, આવી પોસ્ટ્સ મોટાભાગે કોઈપણ વ્યવસાય, ઉત્પાદન અથવા સેવા સાથે સંબંધિત હોય છે અને આ પોસ્ટ્સ સાથે સ્પોન્સર્ડ શબ્દ જોડાયેલો હોય છે.

આવી તમામ પોસ્ટ જે યુઝર્સ ફેસબુકનો ઉપયોગ કરતી વખતે જુએ છે તે પેઇડ હોય છે, એટલે કે પૈસા ચૂકવીને ફેસબુક પર પ્રમોટ કરવામાં આવે છે. આ પ્રાયોજિત પોસ્ટ્સ ફોટા, વિડિયો, સ્લાઇડ્સ અથવા અન્ય આપેલ વિકલ્પ હોઈ શકે છે.

 

Twitter કેટલી કમાણી કરે છે?

27 ઓક્ટોબરે એલોન મસ્કે ટ્વિટર ખરીદવાની જાહેરાત કરી હતી. ટ્વિટરની આ ડીલ 44 અરબ ડોલર એટલે કે 3.65 લાખ કરોડ રૂપિયામાં થઈ હતી. તે જ સમયે, ટ્વિટરના નવા બોસ બનતાની સાથે જ, ઇલોન મસ્કે નિયમોમાં ફેરફાર કર્યો અને હવે જેમની પાસે બ્લુ ટિક છે તેમને ચૂકવણી કરવી પડશે. મસ્કે આનું કારણ આપતા જણાવ્યું છે કે, સ્પામ અને સ્કેમ સાથે કામ કરવા માટે આ નિયમ જરૂરી હતો. આ સાથે ટ્વિટરને પણ આવક થશે.

 

 

તમને જણાવી દઈએ કે ટ્વિટર પાસે મેટા જેવી ઘણી સેવાઓ નથી. તેની માત્ર એક જ સોશિયલ મીડિયા કંપની છે. ટ્વિટરના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ, આ પ્લેટફોર્મ પર કમાણી કરવાના માત્ર બે જ રસ્તા છે. પ્રથમ- જાહેરાતમાંથી અને બીજું ડેટા લાઇસન્સિંગથી. જો તમે સરળ ભાષામાં જાહેરાત સમજો છો, તો તે સામગ્રી અથવા ઉત્પાદન કે જેનો પ્રચાર કરવામાં આવે છે. જ્યારે, ડેટા લાઇસન્સિંગનો અર્થ એ છે કે કંપની વપરાશકર્તાઓનો કેટલોક ડેટા વેચે છે જેથી કરીને તેમને તેમની પસંદગીની જાહેરાતો બતાવી શકાય.

ગયા વર્ષે એટલે કે 2021માં કંપનીની કુલ આવક 5 બિલિયન ડોલર (રૂ. 42,160 કરોડ) હતી. તેમાંથી 4.6 બિલિયન ડોલર એટલે કે રૂ. 37,410 કરોડની આવક જાહેરાતમાંથી અને 0.51 બિલિયન ડોલર એટલે કે રૂ. 4,750 કરોડ ડેટા લાયસન્સિંગમાંથી આવ્યા છે. એટલે કે ટ્વિટરની આવકમાં માત્ર જાહેરાતનો હિસ્સો 89 ટકા રહેલો છે.